Εκδόσεις
Sotiris Manolopoulos
Understanding Human Life through Psychoanalysis and Ancient Greek Tragedy
Explorations of Euripides, Sophocles and Aeschylus
Drawing parallels between ancient theatre, the analytic setting and the workings of psychic life, this book examines the tragedies of Euripides, Sophocles and Aeschylus through a psychoanalytic lens, with a view of furthering the reader’s understanding of primitive mental states.
Sotiris Manolopoulos’ work wells from a profound psychoanalytic understanding of the child’s interaction with the early maternal environment containing a tragic dimension from the very beginning. Without the mother’s silent work of mourning, it would possibly result in destructive consequences both at the individual and social level. The author’s linking this constellation to the ancient Greek tragedy in a creative way is a major achievement.
D. W. Winnicott
Η Πιγκλ
Η περιγραφή της ψυχαναλυτικής θεραπείας ενός μικρού κοριτσιού
Σε αυτό το βιβλίο παρουσιάζονται κατά λέξη αποσπάσματα των σημειώσεων του Winnicott από την θεραπεία ενός μικρού παιδιού και της σχετικής αλληλογραφίας με τους γονείς του. Ο αναγνώστης έχει την σπάνια ευκαιρία, παρακολουθώντας την θεραπευτική διαδικασία, να μελετήσει τόσο το παιδί όσο και τον θεραπευτή επί το έργον. Τα κείμενα έχουν ιδιαίτερη αξία για όσους ασχολούνται επαγγελματικά με παιδιά, αλλά και γενικότερα για όσους ενδιαφέρονται για τα παιδιά και την ανάπτυξή τους. Τα σχόλια και οι σημειώσεις του Winnicott περιγράφουν την θεραπεία καθώς ξετυλίγεται και προσφέρουν την θεωρητική κατανόηση αυτού που συμβαίνει. Δεν πρόκειται για ένα βιβλίο «βαρύ», αλλά για μια ζωντανή αναφορά σε δύο ανθρώπους που εργάζονται και παίζουν μαζί με απόλαυση και ένταση που έχουν ένα σκοπό. Σύμφωνα με την άποψη του Winnicott: Δεν είναι δυνατόν ένα παιδί αυτής της ηλικίας να βγάλει νόημα από ένα παιχνίδι, εκτός και αν το παιχνίδι αυτό το παίζει και το απολαμβάνει. Μέσα ακριβώς από την απόλαυση το άγχος κυριαρχείται και η θεραπευτική διαδικασία εξελίσσεται.
Μετάφραση: Ντίνα Σαμοθράκη
Εισαγωγή: Σωτήρης Μανωλόπουλος
Αγγελική Χρηστάκη
Η βάρβαρη μουσική της ψευδαίσθησης
Η ψευδαίσθηση μολονότι δεν είναι παθογνωμονικό στοιχείο των ψυχώσεων αποτελεί εντούτοις σύμπτωμα και εγείρει την προσοχή του κλινικού. Η θέση όμως της ψευδαίσθησης στην ψυχοπαθολογία των ψυχώσεων μας κάνει να ξεχνάμε συχνά τον δομικό χαρακτήρα που της αποδίδει ο Φρόυντ στη συγκρότηση και στη λειτουργία του ψυχισμού. Σε μια σπάνια μελέτη και μέσα από αποσπάσματα ψυχαναλύσεων παιδιών, η Αγγελική Χρηστάκη παραθέτει ψευδαισθήσεις και το ξεδίπλωμα του ψευδαισθητικού στην ψυχανάλυση. Συχνά παραμελημένη η προβληματική και η κλινική των παιδικών ψευδαισθήσεων βρίσκει σ’ αυτό το βιβλίο τη θέση που της αρμόζει μέσα από μια λεπτομερή και εμπεριστατωμένη ψυχοπαθολογική ανάλυση. Παράλληλα σκιαγραφείται η λειτουργία τους στο όνειρο, στη μεταβίβαση, στην αναμνημόνευση, κλπ. Ακούγοντας την ψευδαισθητική διεργασία των λεκτικών ιχνών μέσα στην ανάλυση. Και πιο συγκεκριμένα μέσα στη μεταβιβαστική σχέση, ακούει κανείς τη βουβή ηχώ του σεξουαλικού η οποία αναβλύζει από το πρωταρχικό ράγισμα της γλώσσας. Εκεί όπου ράγισε η γλώσσα αναδύεται η μύχια βαρβαρότητά της, αναδύεται η ποιητική και η μουσική της μητρικής γλώσσας.
Οι «γραφές της ψυχανάλυσης» αποτυπώνουν κάθε φορά μια διαφορετική εκδοχή. Από τον πλούτο της κλινικής εμπειρίας της ψυχανάλυσης και του ιδιαίτερου τρόπου της να προσεγγίζει τα φαινόμενα της ζωής και του πολιτισμού.
Η μουσική της γλώσσας και το ποιητικό λέγειν της Αγγελικής Χρηστάκη
Άρθρο του Αντώνη Βαδόλα στη Ναυτεμπορική
D. W. Winnicott
Διαδικασίες ωρίμανσης και διευκολυντικό περιβάλλον
Μελέτες για τη θεωρία της συναισθηματικής ανάπτυξης
Εισαγωγή & Μετάφραση: Θανάσης Χατζόπουλος
Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει άρθρα του D. W. Winnicott της περιόδου 1958-1964, που αναλαμβάνουν να μας μιλήσουν ακριβώς για τη σχέση η οποία περιγράφεται στον τίτλο: τη σχέση ανάμεσα στις διαδικασίες ωρίμανσης συναισθηματικής ανάπτυξης του ατόμου ως υποκειμένου, και και τον διευκολυντικό-υποστηρικτικό ρόλο που επιτελεί ως προς αυτές το περιβάλλον του ατόμου – οι βασικοί και απαραίτητοι «άλλοι», χωρίς τους οποίους κανένα υποκείμενο δεν μπορεί να υπάρξει.
Στα άρθρα που περιέχονται στον παρόντα τόμο, ο Winnicott εισάγει και επεξεργάζεται έννοιες θεμελιώδεις τόσο για την πορεία της προσωπικής του σκέψης όσο και για την εξέλιξη της ψυχαναλυτικής θεωρίας στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα: η «ικανότητα να είσαι μόνος» παρουσία κάποιου άλλου η «ικανότητα για έγνοια», όπου η έγνοια γίνεται νοητή ως το αντίστοιχο της ενοχής, με θετικό όμως πρόσημο ο «ψευδής εαυτός» και η παραμορφωτική επίδραση των άλλων στη διαμόρφωσή του το «μη-επικοινωνείν» και ο κρυμμένος, απομονωμένος πυρήνας του ατόμου.
Laura Dethiville – Ελίζα Νικολοπούλου
Συνομιλώντας για τον D. W. Winnicott και την κλινική του
Με αφετηρία την κλινική εμπειρία της αλλά και τον τρόπο με τον οποίο η Λόρα Ντετιβίλ προσεγγίζει και κατανοεί το έργο του Ντόναλντ Γ. Γουίνικοτ, η συνομιλία η οποία καταγράφεται σε αυτό το τομίδιο επιχειρεί να αναδείξει την καινοτόμο και νεωτερική διάσταση της συμβολής του μεγάλου Βρετανού ψυχαναλυτή και παιδιάτρου, ο οποίος δεν έπαψε μέχρι το τέλος της ζωής του να αναζητά, να αναθεωρεί και να τολμά μέσα σε ένα πνεύμα απόλυτου σεβασμού και πίστης στον άνθρωπο και στις δυνατότητές του, ενώ ως μέλος της Βρετανικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας, της οποίας υπήρξε πρόεδρος για δύο θητείες, συνέβαλλε ουσιαστικά και διακριτικά στη διαμόρφωση και στην ανάδειξη της «Ανεξάρτητης» ομάδας.
Το ψυχαναλυτικό ήθος στην κλινική πρακτική του Ντόναλντ Γουίνικοτ
Κριτική της Βίκυς Μαλισόβα στον Αναγνώστη
Ντόναλντ Γ. Γουίνικοτ - Ένας ψυχαναλυτής για τον επόμενο αιώνα
Πρόλογος – Επιμέλεια: Θανάσης Χατζόπουλος
Γράφουν: ΠΑΤΡΙΚ ΓΚΙΓΙΟΜΑΡ, ΤΖΑΝ ΕΪΜΠΡΑΜ, ΟΦΡΑ ΕΣΕΛ, ΖΕΛΙΚΟ ΛΟΠΑΡΙΤΣ, ΝΤΕΜΠΟΡΑ ΑΝΝΑ ΛΟΥΕΠΝΙΤΖ, ΕΛΙΖΑ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ, ΛΩΡΑ ΝΤΕΤΙΒΙΛ, ΕΛΣΑ ΟΛΙΒΕΪΡΑ ΝΤΙΑΣ, ΜΑΡΓΚΑΡΕΤ ΜΠΟΫΛ ΣΠΕΛΜΑΝ, ΑΝΤΖΕΛΑ ΤΖΟΫΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μεταφράζουν: Κωνστάνς Αθανασιάδου, Μαριάνθη Καλατζή, Γιώργος Καλομοίρης, Νεκτάριος Κουλός, Άννα Μιχέλη, Ελίζα Νικολοπούλου, Κασσιανή Πολίτου, Νίκος Ρωμανάκης
Σε αυτή τη συλλογή άρθρων ψυχαναλυτών, από διαφορετικές γωνιές του κόσμου αλλά και υπό διαφορετικές οπτικές γωνίες, επιχειρείται μια πρώτη χαρτογράφηση από το πατρικό και τον πατέρα μέχρι την ορμή θανάτου, από το είναι στο γίγνεσθαι του υποκειμένου, από τη σύγχρονη έκπτωση των υποκειμένων και των σχέσεών τους στους λαβυρίνθους της σύγχρονης ζωής που πολλαπλασιάζονται από την τεχνολογία, από την παιδική σεξουαλικότητα και την παρουσία του ασυνειδήτου μέχρι την αλλαγή παραδείγματος που σηματοδοτεί η σκέψη του Γουίνικοτ για την ψυχανάλυση, ως τη σχέση του με τη σκέψη του Λακάν και του Φερέντζι αλλά και κυρίως του Φρόιντ. Μια χαρτογράφηση περισσότερο ενδεικτική της επιρροής της σκέψης του Γουίνικοτ στη σύγχρονη ψυχανάλυση, πέρα από συναθροίσεις «γουινικοτιανών» και μη, πέρα από οποιαδήποτε ιδεολογική της χρήση, στον τρόπο με τον οποίο τα κείμενα και η σκέψη του έχουν προσληφθεί, γονιμοποιηθεί και γονιμοποιούνται, επειδή κυρίως η σκέψη του υπήρξε γόνιμη και χρήσιμη στην καθημερινή στάση του ψυχαναλυτή τόσο απέναντι σε παιδιά όσο και ενήλικους.
D. W. Winnicott
Κράτημα και ερμηνεία / Απόσπασμα μιας ανάλυσης
Μετάφραση: Θανάσης Χατζόπουλος
Το βιβλίο αποτελείται από τις σημειώσεις του ίδιου του Winnicott από τους τελευταίους έξι μήνες της ανάλυσης του "Δρα Α." η οποία έλαβε χώρα σε δύο φάσεις, η μία τη δεκαετία του 1940 και η άλλη τη δεκαετία του 1950. H εισαγωγή έχει γίνει από τον Masud Khan, μάλιστα τα κείμενα τα οποία περιλαμβάνονται στο βιβλίο συγκεντρώθηκαν από τον ίδιο, προφανώς με τις ευλογίες της Clare Winnicott. Ο Winnicott είχε ήδη γράψει γι' αυτόν τον ασθενή στο κείμενο Απόσυρση και παλινδρόμηση (που περιλαμβάνεται στον τόμο Από την παιδιατρική στην ψυχανάλυση), σηματοδοτώντας το ενδιαφέρον του για τη θεραπεία μη νευρωτικών ασθενών και την ανάγκη ο αναλυτής να ακούει και να ανταποκρίνεται σ' αυτούς τους ασθενείς με διαφορετικό τρόπο από ό,τι σ' εκείνους για τους οποίους είχε αναπτυχθεί η κλασική ψυχανάλυση. Σε επιστολές του, τη δεκαετία του 1940, στη Hannah Segal και σε άλλους, και σε άλλα γραπτά του είχε σημειώσει πως η κλασική ανάλυση, όπου η ερμηνεία της ενδοψυχικής σύγκρουσης είναι το κύριο μέσο της αναλυτικής θεραπείας, δεν λειτουργεί σ' αυτούς τους ασθενείς. Θεωρεί ξεκάθαρα τον Δρα Α. σαν έναν ασθενή που χρειάζεται κάτι άλλο από την κλασική ψυχανάλυση. Πιθανώς από εδώ προκύπτει η επιλογή του Masud Khan για τον τίτλο του - το αντιπαραθετικό και όμως συνδετικό: κράτημα και ερμηνεία στην τεχνική της ψυχανάλυσης.
Διαβάζοντας την περιγραφή αυτής της αναλυτικής θεραπείας δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε νύξεις πολλών από τις ανατρεπτικές ιδέες του Winnicott σχετικά με το τι σημαίνει να είναι κανείς ανθρώπινο ον και τι χρειάζεται για να γίνει αυτό. Εγείρονται πολλά ερωτήματα, ρητά και υπόρρητα, σχετικά με το τι είναι αυτό που κάνουμε όταν αναλύουμε. (Από το επίμετρο της Angela Joyce)
Θανάσης Χατζόπουλος
Πανδημία και περιοριστικά μέτρα
Ο ψυχισμός απέναντι στον θάνατο και στους περιορισμούς του
Η ανθρωπολογική και κοινωνική συνθήκη της πανδημίας συνιστά μια πρόκληση για τον ανθρώπινο ψυχισμό, που έρχεται αντιμέτωπος για άλλη μια φορά με τη συνθήκη της μολυσματικής νόσου, του θανάτου και της θνητότητας. Παράλληλα οι περιορισμοί ως μέτρο προφύλαξης θέτουν σε αναστολή την κινητικότητα, περιορίζοντας δραματικά αυτήν που μεσολαβεί την επιθυμία και την ικανοποίησή της, αφού τόσο η αναζήτηση ευχαρίστησης όσο και η αποφυγή δυσαρέσκειας βρίσκονται υπό την αιγίδα της ψυχοσωματικής κινητικότητας η οποία περιορίζεται. Ποιες οι συνέπειες όλων αυτών, ειδικά όταν αφορούν ολόκληρες κοινωνίες, και ποια είναι τα δυσοίωνα «δώρα» που μπορεί να φέρνει ο επιβεβλημένος εγκλεισμός; Σε αυτή την κρίσιμη περίοδο, όπου δοκιμάζονται η ευθραυστότητα της ζωής και η ευαλωτότητα του ανθρώπου, καλούμαστε να αναστοχαστούμε την ανθρώπινη κατάσταση και η ψυχανάλυση, μολονότι και η ίδια επηρεάζεται από την καινοφανή αυτή συνθήκη, δείχνει ορισμένους δρόμους με τον τρόπο που προσεγγίζει το ανθρώπινο υποκείμενο και τον ψυχισμό.
Σωτήρης Μανωλόπουλος
Ψυχική σκηνή και αρχαίο δράμα
Β΄ Έκδοση Επαυξημένη Επίμετρο: Πέτρος Κεφάλας – Ελίζα Νικολοπούλου Η ψυχαναλυτική σκηνή είναι μοναδική. Αλλά έχει πολλά κοινά με την σκηνή του θεάτρου. Το θέατρο δημιουργήθηκε πάνω στο πρότυπο της ψυχικής σκηνής για να δώσει θέση στο ξένο, μέσα μας και έξω από μας. Το αρχαίο δράμα συνιστά μια αδυσώπητη διάγνωση της ανθρώπινης φύσης, τα θεμέλια της οποία κτίζονται πάνω σε κινήσεις συγκρούσεων που χαρακτηρίζουν την ζωή και οδηγούν στην καταστροφή της. Εξ υπαρχής η ψυχανάλυση έχει εμπνευσθεί από αυτό, και συνεχίζει να εμπνέεται, όπως μας δείχνει και το βιβλίο του Σωτήρη Μανωλόπουλου. Εκκινώντας από την «δραματική οπτική» συνεχίζει με επιμέρους κείμενα, στα οποία σχολιάζονται και ανασκάπτονται με τα μέσα της ψυχανάλυσης ο Ιππόλυτος, ο Ορέστης, η Ιφιγένεια, η Μήδεια, η Άλκηστις, οι Ικέτιδες του Ευριπίδη και ο Φιλοκτήτης του Σοφοκλή. Η έκδοση συμπληρώνεται με δύο κείμενα των ψυχαναλυτών Πέτρου Κεφάλα και Ελίζας Νικολοπούλου επάνω στις αναγνωστικές οδούς που προτείνει ο Σωτήρης Μανωλόπουλος.
